Od czasu wycofania się ze Związku Radzieckiego w 1991 r. Ukraina z zapałem podążała własną drogą, w tym zacieśniając więzi z resztą Europy. Relacje Ukrainy z Rosją są napięte ze względu na determinację tej ostatniej, by utrzymać ją w swojej strefie wpływów. 

W 2014 roku Rosja dokonała aneksji Krymu z naruszeniem prawa międzynarodowego, co zostało zdecydowanie potępione przez UE. Prowadzi też wojnę hybrydową z Ukrainą, w tym presję gospodarczą i ataki dezinformacyjne. 

Umowa stowarzyszeniowa 

We wrześniu 2014 r. Parlament Europejski wyraził zgodę na zawarcie umowy stowarzyszeniowej UE-Ukraina, która obejmuje pogłębioną i kompleksową umowę o wolnym handlu. Porozumienie ustanowiło stowarzyszenie polityczne i integrację gospodarczą między UE a Ukrainą oraz zapewniło wzajemny dostęp do wolnego rynku. Porozumienie ustaliło podstawowe zasady współpracy w dziedzinach takich jak energia, transport i edukacja.

Umowa wymagała również od Ukrainy wdrożenia reform oraz przestrzegania zasad demokratycznych, praw człowieka i praworządności. 

Umowa o wolnym handlu w znacznym stopniu zintegrowała rynki UE i Ukrainy poprzez zniesienie ceł przywozowych i zakazanie innych ograniczeń handlowych, aczkolwiek z określonymi ograniczeniami i okresami przejściowymi w obszarach wrażliwych, takich jak handel produktami rolnymi. 

UE jest głównym partnerem handlowym Ukrainy, odpowiedzialnym za ponad 40 proc. handlu międzynarodowego tego kraju. 

Wizy

W kwietniu 2017 r. Parlament Europejski poparł porozumienie zwalniające obywateli Ukrainy z obowiązku wizy krótkoterminowej w UE.

Ukraińcy posiadający paszport biometryczny mogą wjechać do UE bez wizy na 90 dni w dowolnym 180-dniowym okresie, w celach turystycznych, żeby odwiedzić krewnych lub znajomych, albo w celach biznesowych, z wyłączeniem pracy. Zwolnienie dotyczy wszystkich krajów UE z wyjątkiem Irlandii.

Inne wsparcie

Istnieją różne inicjatywy UE mające na celu wsparcie gospodarki Ukrainy, pomoc w jej zielonej transformacji i pomoc w reformach tego kraju.

Od 2014 r. UE i instytucje finansowe zmobilizowały ponad 17 mld euro w formie dotacji i pożyczek na wsparcie reform na Ukrainie, stosując przy tym warunkowość zależną od ich postępów.

Od 2015 r. ponad 11 500 ukraińskich studentów wzięło udział w unijnym programie Erasmus+.

UE inwestuje w projekty stymulujące gospodarkę Ukrainy, w tym bezpośrednie wsparcie dla 100 tys. małych i średnich przedsiębiorstw, pomoc dla ponad 10 tys. firm na obszarach wiejskich oraz fundusze na modernizację publicznej infrastruktury IT.

Od początku pandemii Covid UE przeznaczyła dla Ukrainy ponad 190 mln euro na wsparcie pilnych potrzeb i odbudowę społeczno-gospodarczą, a także 1,2 mld euro na pomoc makrofinansową. 

Ponadto UE dostarczyła ponad 36 mln sztuk środków ochrony indywidualnej, a także karetki pogotowia, krytyczny sprzęt medyczny i szkolenia dla personelu służby zdrowia. We współpracy ze społeczeństwem obywatelskim UE dostarcza żywność i leki rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji.

16 lutego 2022 r. posłowie do PE zatwierdzili pożyczkę makrofinansową w wysokości 1,2 mld euro, która ma pomóc Ukrainie w zaspokojeniu jej potrzeb w zakresie finansowania zewnętrznego w 2022 r.

Nagroda im. Sacharowa

W 2018 r. PE przyznał Olegowi Sentsovowi Nagrodę im. Sacharowa za wolność myśli. Ukraiński reżyser filmowy i obrońca praw człowieka został uwięziony za sprzeciw wobec aneksji jego rodzinnego Krymu na Placu Niepodległości w Kijowie, ale został zwolniony z więzienia 7 września 2019 r. w ramach umowy o wymianie więźniów między Rosją a Ukrainą.

mp/